Zgodnie z ustawą o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz ustawy Karta Nauczyciela, do 31 grudnia 2007 r. osoby zatrudnione w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze mają prawo do przejścia na wcześniejszą emeryturę na dotychczasowych zasadach. Sytuacja ta dotyczy: nauczycieli, hutników, kolejarzy oraz kobiet urodzonych w 1952 r.

1. Wcześniejsza emerytura nauczyciela, na zasadach ogólnych. 

Nauczyciele uzyskują prawo do przejścia na emeryturę, ponieważ ich praca jest zaliczana do pracy w szczególnych warunkach. Kobiety osiągające wiek 55 lat, które udokumentują 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat pracy nauczycielskiej mogą przejść na emeryturę. Mężczyźni natomiast muszą osiągnąć wiek     60 lat, udokumentować 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat pracy nauczycielskiej. W przypadku nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r., a przed  1 stycznia 1969 r. warunki dotyczące stażu i wieku muszą być spełnione do 31 grudnia 2007 r., natomiast wniosek może być złożony po tym dniu. Dodatkowym warunkiem, jaki należy spełnić, aby w tym trybie przejść na emeryturę, jest wykonywanie pracy nauczycielskiej w pełnym wymiarze. Warto również zaznaczyć, iż w tym trybie ustawodawca nie wymaga od nauczyciela rozwiązania stosunku pracy.

2. Wcześniejsza emerytura na zasadach określonych w art. 88 ust. 1 i 2a Karty Nauczyciela.

Zgodnie z cytowany przepisem nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz poprawczych i schronisk dla nieletnich – dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą  przejść na emeryturę, bez konieczności rozwiązywania stusunku pracy ze szkołą (po przyjęciu projektu nowelizacji 4 lipca 2007).  Nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed styczniem 1969 r., zachowują prawo do emerytury, o której mowa w ust. 1, bez względu na wiek, w ciągu dziewięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia  17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego.

Emerytura na podstawie tego przepisu przysługuje niezależnie od wieku. Aby nabyć uprawnienia do niej, należy udowodnić 30-letni okres składkowy i nieskładkowy (lub 25 lat pracy w placówkach wskazanych w ustawie), w tym przynajmniej 20 lat pracy w szczególnym charakterze lub wyłącznie w szkolnictwie specjalnym.

Prawo takie przysługuje wyłącznie nauczycielowi, czyli zgodnie z art. 3 pkt 1 nauczycielowi, wychowawcy i innemu pracownikowi pedagogicznemu, zatrudnionym w przedszkolach, szkołach i placówkach wymienionych w art. 1 ust. 1 i 1a. Oznacza to,  iż uprawnienia takie nabywają wyłącznie osoby zatrudnione na stanowisku nauczyciela lub na stanowisku pedagogicznym w przedszkolach, szkołach i placówkach w art.  1 ust. 1 i 1a.

Do tej pory koniecznym warunkiem przejścia na emeryturę w tym trybie była konieczności rozwiązania stosunku pracy. Rozwiązanie stosunku pracy musiałoby nastąpić przed dniem  31 grudnia 2007 r., na wniosek nauczyciela. Należy w tym miejscu przypomnieć, iż rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania następuje na wniosek nauczyciela, z końcem roku szkolnego, po uprzednim złożeniu przez nauczyciela trzymiesięcznego wypowiedzenia. Nauczyciele tacy, aby przejść na emeryturę, w opisanym trybie, obowiązani byli do złożenia wypowiedzenia do   31 maja 2007 r., aby rozwiązać stosunek pracy z dniem 31 sierpnia 2007 r. (art. 23 ust. 1   i 2 Karty Nauczyciela).

Warunkiem uzyskania emerytury na zasadach określonych w opisywanym przepisie jest również wykonywanie pracy nauczycielskiej w wymiarze nie niższym niż połowa obowiązującego wymiaru pracy.

3. Emerytury pomostowe 

Emerytury te związane są z wejściem w życie reformy ubezpieczeń społecznych  z 1999 r., zakładającej likwidację przywilejów dla osób nią objętych chyba, że nabyły prawo do emerytury z końcem 2007 r. Połączone to zostało z art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zgodnie, z którym osoby ubezpieczone, urodzone po 31 grudnia 1948 r., zatrudnione w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, z pewnymi wyjątkami, będą mogły skorzystać z emerytur pomostowych.

Od 1999 r. trwają przepychanki dotyczące ustawy o emeryturach pomostowych. Największe emocje budzi oczywiście katalog zawodów, które zgodnie z założeniami tej ustawy, miałby podlegać emeryturom pomostowym. Zgodnie z przewidywaniami Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, emerytury pomostowe będą przysługiwały osobom zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które nie mają minimalnego wieku emerytalnego, a warunki pracy nie pozwalają kontynuować pracy.

Emerytura pomostowa będzie wypłacana do momentu osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego. Wówczas w miejsce emerytury pomostowej będzie wypłacana zwykła emerytura. W katalogu osób uprawnionych do emerytur pomostowych nie ujęto nauczycieli. Sytuacja taka wywołała oburzenie środowiska, a w szczególności związków zawodowych, które zagroziły strajkiem.

Według informacji z dnia 30 kwietnia 2007 r. międzyresortowy zespół ds. ubezpieczeń społecznych zmienił na bardziej elastyczną definicję pracy w szczególnym charakterze. Umożliwia ona przechodzenie na emerytury pomostowe także nauczycielom. Jednak ostateczna decyzja o tym, czy zapis taki pojawi się w projekcie ustawy skierowanej do sejmu, będzie należała do Rady Ministrów.    

Źródło: www.eduinfo.pl